عوارض دوران بارداری | بررسی مشکلات شایع و راه های رفع | روش های درمان

بدن شما در دوران بارداری دچار تغییرات زیادی می‌شود. گاهی این تغییرات فقط باعث کمی سختی و ناراحتی برای شما خواهد شد ولی در مواردی نیز ممکن است مشکل‌ساز به نظر برسد. اگرچه به ‌ندرت جایی برای نگرانی وجود دارد اما باید با عوارض متداول در دوران بارداری و علائم خطرناک آن با دقت آشنا باشید تا بدانید هر نوع مشکلی را چه زمانی با پزشک خود در میان بگذارید.

یبوست بارداری

به دلیل تغییرات هورمونی که در بدن شما اتفاق می‌افتد، ممکن است از همان اوایل به یبوست بارداری دچار شوید. راهکارهایی وجود دارد که شما میتوانید برای پیشگیری از یبوست انجام دهید. این راهکارها شامل موارد زیر است:

• نوشیدن آب فراوان
• ورزش منظم برای حفظ استحکام و قدرت ماهیچه‌ها
• خوردن غذاهایی که فیبر بالایی دارند مانند نان‌های سبوس‌دار و غلات، میوه، سبزیجات و حبوبات مانند لوبیا و عدس
• پرهیز از خوردن مکمل‌های آهن به دلیل ایجاد یبوست پس از تأیید و اجازۀ پزشک

برای قطع مکمل‌های آهن با پزشک خود مشورت کنید، زیرا قطع آن ممکن است باعث کم‌خونی ناشی از فقر آهن در شما شود.

گرفتگی عضلات پا در بارداری

گرفتگی عضلات پا در بارداری دردی ناگهانی و شدید است که معمولاً در پشت ساق پا یا قسمت پایین‌تر مچ پا احساس می‌شود و معمولاً هنگام شب پیش می‌آید. این اعتقاد نیز وجود دارد که گاهی کمبود کلسیم و منیزیم باعث این عارضه خواهد شد. بنابراین افزایش مصرف لبنیات و مواد حاوی کلسیم نظیر بادام و مکمل‌های کلسیم و منیزیم با تجویز و اجازۀ پزشک می‌تواند در برطرف کردن این عارضه مؤثر باشد. علاوه بر این، ورزش منظم و سبک در دوران بارداری، به ویژه تمرین‌های مچ پا و ران‌ها، گردش خون شما را بهبود می‌بخشد و می‌تواند به جلوگیری از گرفتگی ماهیچه‌های پا کمک کند. هنگام گرفتگی اگر انگشت‌های پای خود را محکم به سمت مچ پای خود بالا بکشید یا عضله را با فشار ماساژ دهید، ممکن است این گرفتگی رفع شود.

ضعف و احساس گرسنگی در بارداری

احساس ضعف و احساس گرسنگی در بارداری میتواند به دلیل تغییرات هورمونی باشد که در بدن اتفاق افتاده است. سیاهی رفتن چشم و غش کردن زمانی اتفاق می‌افتد که مغز شما به مقدار کافی خون دریافت نکند و اکسیژن کافی به آن نرسد. افت فشار خون موجب سرگیجه و ضعف می‌شود. وقتی از روی صندلی بلند می‌شوید یا از حمام بیرون می‌آیید، ممکن است احساس ضعف کنید، اما این اتفاق می‌تواند حتی زمانی که به پشت دراز کشیده‌اید نیز رخ دهد. اگر سرگیجه دارید یا چشمتان سیاهی می‌رود رعایت نکته‌های زیر می‌تواند به شما کمک کند:

• پس از نشستن یا دراز کشیدن، سعی کنید به آرامی بلند شوید.
• اگر وقتی ایستاده‌اید احساس ضعف کردید، سریع یک صندلی پیدا کنید و کمی بنشینید؛ اگر احساس سرگیجه ادامه داشت، به پهلو دراز بکشید.
• اگر وقتی به پشت می‌خوابید احساس ضعف و سیاهی رفتن چشم دارید، بهتر است به پهلو دراز بکشید؛ توصیه می‌شود که در اواخر بارداری از خوابیدن به پشت پرهیز کنید.

تکرر و بی اختیاری ادرار در بارداری

تکرر و بی اختیاری ادرار در بارداری یک مشکل شایع حتی پس از زایمان است. زنان باردار ممکن است گاهی هنگام سرفه، خنده، عطسه یا زمانی که یک حرکت ناگهانی انجام می‌دهند یا از حالت نشسته به حالت ایستاده درمی‌آیند، به شکلی بی‌اختیار، کمی ادرار از بدنشان خارج شود. این مشکل معمولاً موقتی است و به خاطر شل شدن ماهیچه‌های لگن و مثانه به وجود می‌آید. این بی‌اختیاری در بسیاری از موارد قابل درمان است. اگر با این موضوع خیلی مشکل دارید، می‌توانید با خالی نگاه داشتن مثانه یا استفاده از پد بهداشتی با این مشکل کنار بیایید. همچنین انجام نرمش‌های تقویت عضلات کف لگن به رفع این مشکل کمک خواهد کرد.

تکرر ادرار اغلب در اوایل بارداری شروع می‌شود و گاهی در طول دوران بارداری ادامه می‌یابد. تکرر ادرار اواخر بارداری ناشی از فشار رحم بر مثانۀ شماست. اگر تکرر ادرار باعث برهم خوردن خواب شب شما شده است، سعی کنید از نوشیدن مایعات در اواخر شب خودداری کنید و به جای آن مطمئن شوید که در طول روز مقدار کافی آب می‌نوشید. در ماه‌های آخر بارداری، جلو و عقب رفتن در زمان دفع ادرار ممکن است بتواند با کم کردن فشار رحم بر مثانه، به تخلیۀ کامل و آسان مثانه کمک کند. اگر هنگام دفع ادرار، دردی احساس می‌کنید یا در ادرار خود خون می‌بینید، سوزش ادرار دارید یا ادرارتان قطره قطره خارج می‌شود، ممکن است عفونت ادراری داشته باشید که نیازمند درمان است و حتماً باید هرچه سریع‌تر با پزشک خود مشورت کنید.

تغییرات پوستی بارداری

تغییرات هورمونی باعث تغییرات پوستی بارداری در نواحی مختلف بدن خواهد شد. رنگ پوست تمام بدن، قسمت‌هایی از آن یا نوک پستان‌ها و اطرافشان ممکن است کمی تیره‌تر شود. همچنین علائم پوستی مادرزادی، خال‌ها و کک‌ومک‌ها نیز ممکن است تیره‌تر شود. در برخی زنان خطی تیره در وسط شکم به وجود می‌آید. این تغییرات پس از تولد نوزاد به تدریج محو خواهد شد، اما ممکن است نوک پستان‌ها کمی تیره باقی بماند. اگر در دوران بارداری در معرض آفتاب قرار بگیرید، ممکن است متوجه شوید که پوستتان سریع‌تر از همیشه آفتاب‌سوخته می‌شود. سعی کنید با کرم‌های ضد‌آفتاب قوی از پوست خود محافظت کنید و مدت طولانی در مقابل نور خورشید نمانید.

همچنین ممکن است در دوران بارداری رشد موهای شما افزایش یابد یا موهای شما چرب‌تر شود. نیازی نیست نگران باشید، زیرا این مشکل پس از تولد نوزاد رفع خواهد شد و ممکن است به نظر برسد که شما دچار ریزش مو شده‌اید، اما در واقع شما تنها موهای اضافی را از دست می‌دهید.

واریس بارداری

ممکن است شما دچار واریس بارداری شوید. این مشکل معمولاً از رگ‌های پا شروع می‌شود. ممکن است رگ‌های دهانۀ واژن نیز واریسی شود. این وضعیت معمولاً پس از تولد نوزاد بهبود می‌یابد. اگر دچار رگ‌های واریسی هستید، بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:

• از ایستادن طولانی‌مدت خودداری کنید.
• هنگام نشستن پاها را روی هم نیندازید.
• سعی کنید بیش از حد وزن اضافه نکنید، زیرا این وضعیت باعث افزایش فشار می‌شود.
• هر زمان که می‌توانید هنگام نشستن، پاهای خود را بالاتر از بدن قرار دهید تا ناراحتی ایجادشده در رگ‌ها از بین برود.
• جوراب و جوراب‌شلواری واریس را امتحان کنید که می‌تواند ماهیچه‌های پا را نیز نگه دارد.
• سعی کنید هنگام خواب پاهای خود را بالاتر از بدن قرار دهید. برای این ‌کار می‌توانید زیر مچ پای خود بالش بگذارید.
• ورزش‌های پا و دیگر ورزش‌های پیش از تولد مانند پیاده‌روی و شنا را انجام دهید. این فعالیت‌ها به گردش خون شما کمک می‌کند.

 ویار بارداری

ویار بارداری به دلیل به هم خوردن تعادل بین انتقال‌دهنده‌های عصبی بدن مادر و حالت روحی و روانی خاص و همچنین نیازهای تغذیه‌ای او به وجود می‌آید. اگرچه هنوز علت دقیق ویار مشخص نشده اما نظریه‌های مختلفی در این باره ارائه شده است. تمایل به برخی غذاها در واقع درخواست بدن است به موادی که نیاز دارد. مثلاً وقتی هوس پنیر می‌کنید ممکن است بدن‌تان به کمی سدیم بیشتر نیاز داشته باشد یا اگر دل‌تان یک همبرگر بزرگ بخواهد ممکن است بدن‌تان پروتئین، سدیم و پتاسیم بیشتری بطلبد.

تهوع و استفراغ بارداری

بروز تهوع و استفراغ بارداری در سه ماهه اول بارداری غیرطبیعی نیست.تقریبا 50%زنان در طی دوران بارداری این علائم را تجربه میکنند. تهوع ممکن است در هر زمانی از روز اتفاق بیفتد اما صبح ها شایع تر بوده و به همین علت عارضه صبح گاهی نامیده می شود با در نظر گرفتن تغییرات متعدد هورمونی و متابولیکی که در جهت رشد طبیعی جنین در رحم مادر صورت می گیرد و نیز تغییراتی که به جهت آمادگی برای مادر شدن اتفاق می افتد، وقوع این علائم تعجب آور نیست. حالت تهوع معمولا پس از هفته12-14 بارداری از بین می رود.

سردرد بارداری

سردرد بارداری معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی است. برخی از زنانی که باردار نیستند نیز در دوران عادت ماهانۀ خود به دلیل تغییرات هورمونی دچار سردرد می‌شوند. ممکن است سردرد در هفته‌های اول بارداری شدیدتر باشد و معمولاً در شش ماه آخر کمتر می‌شود یا کاملاً از بین می‌رود. سردرد آسیبی به جنین نمی‌زند، اما می‌تواند باعث احساس ناراحتی شما شود.

کمردرد بارداری

کمر درد بارداری کاملا طبیعی است. پزشکان می گویند حداقل نیمی از زنان باردار در طول بارداری از کمر درد رنج می برند. کمر درد خطری برای مادر یا نوزاد ندارد. اما در برخی موارد نیاز به چک کردن است. بیشتر کمر دردهای دوران بارداری چیزی بیش از یک مزاحمت نیست. اما بهتر است بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.  اولین و مهمترین چیز این است که خانم باردار باید با پزشک در ارتباط باشد. اگر کمر درد دارید حتما به پزشک بگویید و خجالت نکشید. حداقل کاری که پزشک می تواند انجام دهد آرامش دادن به شما و توصیه هایی برای کاهش کمر درد در دوران بارداری می باشد.

خستگی بارداری

خستگی بارداری ناشی از تغییرات بدن بویژه تغییرات هورمونی بدلیل بارداری است. بد خوابی شبانه بویژه در صورتیکه خانم باردار مجبور باشد چند بار برای ادرار کردن بیدار شود چندان غیر شایع نیست. تهوع و استفراغ هم می تواند مزید بر علت باشد. و نهایتاً اینکه خانم باردار ممکن است در رابطه با حاملگی، افسرده و یا مضطرب باشد و نتواند خوب بخوابد. اگر فعالیت روزانه هم زیاد باشد نیز خستگی بیشتر خواهد بود.

تغییرات پستان در بارداری

تغییرات پستان در بارداری و درد بيشتر به علت توليد بيش از حد هورمون های استروژن و پروژسترون است. افزايش ترشح اين هورمون ها موجب افزايش جريان خون و تغييرات نسج پستان مي شوند و در نتيجه ممكن است شما در پستان هايتان احساس تورم، درد، سوزش و گز گز، و حساسيت غيرعادي در لمس داشته باشيد. بعضي از خانم ها معتقدند كه اين ناراحتـي مانند حالت تشـديد شده درد پستان ها درست قبل از شروع قاعدگي است. حساسيت پستان در لمس يكي از علائم اوليه بارداری است و معمولاً حدود هفته 4 تا 6 بارداری شروع شده و در تمام طول سه ماهه اول باقي مي ماند.

 بواسیر یا هموروئید بارداری

بواسیر یا هموروئید بارداری یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از مادران در این دوره آن را تجربه می کنند. این بیماری اختلالی در مقعد است که منجر به تورم و گشاد شدن عروق در این ناحیه می‌گردد. هموروئید همچنین ممکن است در حین زایمان‌های سخت و یا زایمان طبیعی نیز ایجاد شود. بواسیر یا هموروئید درمان‌های بسیار متنوعی با میزان تاثیر گذاری، مزیت‌ها و معایب مختلفی دارد. البته درمان هموروئید در دوران بارداری شامل روش‌های محدودتری است.

عوارض شایع دوران بارداری

عوارض شایع دوران بارداری، شرایط پیچیده و خطرسازی است که در صورت وقوع می‌تواند سلامت مادر و کودک را تحت تأثیر خود قرار دهد. برخی از این عوارض شامل فشار خون حاملگی، پره‌اکلامپسی و خونریزی واژینال است که می‌تواند از عوامل زایمان زودرس باشد. با دنبال کردن مقالات این بخش می‌توانید در مورد برخی از شرایط حساس و خطرساز برای مادر و جنین که به دلیل وضعیت جفت سرراهی، جدا شدن زودرس جفت و پاره شدن کیسۀ آب به وجود می‌آید، اطلاعات دقیق‌تری داشته باشید.

عوارض قند و دیابت دوران بارداری

سطح قندخون برخی از زنان در طول دوره بارداری بالا می‌رود که به آن دیابت بارداری ملیتوس یا دیابت بارداری می‌گویند و‌‌‌‌ در هفته بیست و چهارم یا بیست و هشتم بارداری اتفاق می‌افتد. نتایج مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها نشان داد که ۲ الی ۱۰ درصد از زنان باردار در ایالت متحده مبتلا به این بیماری هستند. اگر مبتلا به دیابت بارداری شوید به این معنی نیست که قبل از این دوره دیابت داشته اید یا این که بعد از زایمان، دچار دیابت خواهید شد اما دیابت بارداری احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد.

عوارض استرس دوران بارداری

از آنجا که سه ماهه اول بارداری سن پایه ای و حساس برای شکل گیری ارگان های حیاتی جنین است (از مغز تا کلیه، قلب و ...) بنابراین استرس دوران بارداری مادر در این ماه ها می تواند جنین را در معرض مشکلات زیادی قرار بدهد. استرس ها به طور معمول به دو صورت مزمن و حاد اعمال می شوند. استرس های مزمن و مداوم با رشد جنین تداخل دارند تحقیقات نشان داده است که استرس های طولانی مدت می توانند موجب سقط زودهنگام، مرده زایی، وزن بسیار پایین هنگام تولد و زایمان های زودرس شوند. ضمن اینکه در کودک برای ابتلا به بیماری های روانی چون افسردگی، ناآرامی و بیش فعالی را فراهم می کند.

عوارض خود ارضایی در دوران بارداری

در مواردی که مادر باردار دارای شرایط و مشکلات خاص بارداری باشد، خودارضایی در بارداری ممکن است باعث زایمان زودرس و یا سقط جنین شود. بارداری دورانی است که شرایط خاص خود را دارد و در این دوران ممکن است زنان نیاز داشته باشند که نیازهای جنسی خود را برطرف کنند و البته زنانی هستند که در دوران بارداری از طریق استمنا یا خودارضایی، لذت می برند. برخی از پزشکان معتقدند تا زمانی که مادر باردار از لحاظ جسمی سالم است و هیچ نگرانی درباره سلامت جنین ندارد، خودارضایی مشکلی برای جنین و مادر ایجاد نمی‌کند و این ممکن است باعث تعجب بسیاری از افراد شود. 

عوارض شیردهی در دوران بارداری

 هنگامی که مادران در دوران شیردهی خود باردار می‌شوند، تغییراتی در بدن نوزاد خود مشاهده می‌کنند. یکی از این نشانه‌ها این است که ممکن است نوزاد شما دیگر تمایلی به شیر خوردن نداشته باشد که این به دلیل تغییراتی است که در طعم و مزه شیر ایجاد می‌شود.  از علائم بارداری در دوران شیردهی؛ خستگی مفرط، زخم سینه مادر، استفراغ و تهوع می‌باشد، ولی همه این علائم به طور قطع نیست. در صورتی که کودک شیرخوار دارید و به نوزاد خود شیر می‌دهید، هنگامی که باردار می‌شوید ممکن است همه‌ی نشانه‌هایی که یک خانم عادی دارد را، شما هم داشته باشید. ولی واضح‌ترین نشانه‌ی بارداری یک خانم پریود نشدن او است، اما در دوران شیردهی ممکن است که شما هنوز به سیکل قاعدگی خود برنگشته باشید؛ چراکه سیستم تولید مثل بعد از گذشت بارداری، نیاز به زمان برای بازگشت دوباره دارد. در صورتی که اولین تخمک گذاری در تخمدان‌ها ایجاد می‌شود، ممکن است هیچ نشانه‌ای از خون ریزی مشاهده نشود. پس در این زمان ممکن است شما باردار شوید. پس در مورد تغییرات سیکل قاعدگی اطلاعات بیشتری کسب کنید.

عوارض استرس در دوران بارداری

 استرس یکی از پدیده‌های طبیعی و لازم در زندگی هر فردی است اما زمانی که نتوانید آن را مهار کنید بر شما چیره می‌شود. اضطراب و نگرانی در مورد سلامت جنین، مشکلات ارتباطی با همسر و خانواده‌اش، کم تجربگی مادران و همسرانشان و افکار منفی مادران از شایع‌ترین استرس‌های مادران باردار است. استرس زیاد در دوران بارداری زمینه ساز بسیاری اختلالات جسمی و روانی در جنین و مادر بعد از تولد کودک می‌باشد. مادران و همسرانشان با آگاهی از ریشه، علائم و نحوه پیشگیری و کنترل استرس می‌تواند از به وجود آمدن بسیاری از مشکلات جلوگیری نمایند.

عوارض اپیلاسیون در دوران بارداری

 در دفترچه راهنمای اکثر دستگاه‌های اپیلاتور توصیه شده است که در زمان بارداری، از این دستگاه استفاده نشود. این توصیه بدین دلیل است که افراد از اپیلاتور‌ها برای از بین بردن مو‌های زائد در تمام قسمت‌های بدن استفاده می‌کنند. اگرچه این امر طبیعی است، اما در زمان بارداری به هیچ عنوان نباید از این دستگاه برای از بین بردن مو‌های شکم، شرمگاه (خط بیکینی) و کمر استفاده کرد. استفاده از اپیلاتور بر روی شکم موجب درد بسیار شده که بر روی جنین تاثیر می‌گذارد. بنابراین، انجام این کار در دوران بارداری ممنوع است. 

عوارض استامینوفن در دوران بارداری

 استامینوفن دارویی است که اغلب برای رفع تب و درد استفاده می شود و راحت ترین دارویی است که می توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد. تاکنون پزشکان معتقد بودند که مصرف استامینوفن در دوران بارداری کاملاً بی خطر است، اما بتازگی تحقیقات بسیاری انجام شده که نشان می دهند مصرف استامینوفن در دوران بارداری می تواند خطراتی را به دنبال داشته باشد، زیرا هیچ دارویی بطور 100 درصد بی ضرر نیست. مصرف استامینوفن در دوران بارداری منجر به بروز  اختلالات رفتاری کودک، آسم کودک، اختلال رشد دستگاه تناسلی کودک شود.

عوارض اعتیاد در دوران بارداری

خیلی مشخص و ثابت شده است که مصرف مخدر در بارداری، قبل از باردار شدن، در طول دوران بارداری و پس از زایمان، اثرات خطرناکی برای مادران دارد که برخی از آنها شامل آنمی و کم‌خونی بارداری، مختل شدن تست تحمل گلوکز، خونریزی قبل از زایمان یا هموراژی، عارضهٔ پره‌اکلامپسی، دکولمان یا کندگی جفت، پاره شدن زودرس کیسهٔ آب، وارد شدن مکونیوم نوزاد در مایع آمنیوتیک، زایمان زودرس، سقط جنین، افزایش شیوع بیماری‌های STD یا آمیزشی، افزایش ریسک بروز سرویکال دیس‌پلازی و سرطان دهانهٔ رحم در بارداری، احتمال بیشتر انتقال HIV یا ایدز و ویروس HPV، آندوکاردیت، هپاتیت و پنومونی است. همچنین مصرف کوکائین ممکن است ادم ریه، تشنج و آریتمی‌های قلبی مختلف به وجود آورد.